Александр Шадриков: Казанышларның нигезе – халкыбызның ышанычы һәм ярдәме
Бүген Казанның Бәшир Рәмиев исемендәге ИТ-паркында «Волга» клубының экология мәсьәләләренә багышланган экспертлар дискуссиясе узды.
«Экология»илкүләм проектының әһәмиятле казанышлары турында
Татарстанның экология министры Александр Шадриков, Россия Фәннәр академиясе вице-президенты Степан Калмыков, Россия география җәмгыятенең Татарстан Республикасындагы бүлекчәсе рәисе Дмитрий Шиллер һәм башка чакырылган вәкилләр сөйләде.
Дискуссия башында ук, Татарстан казанышлары турында сөйләгәндә, экология министры ил Президенты Владимир Путинның сүзләрен китерде. «Владимир Владимирович Путинның яхшы фразасыы бар: «Бәхет елмайган кешегә бәхет елмая!» Мин теләсә нинди казаныш – зур хезмәт нәтиҗәсе дип әйтергә телим. Безнең республика – күп өлкәләрдә һәм мәсьәләләрдә лидер һәм үрнәк. Рөстәм Нургали улы Миңнеханов инициативасы һәм ярдәме белән глобаль проектлар гамәлгә ашырыла, аларның күбесе – ил өчен сынау проектлары. Без иң катлаулысын эшләргә курыкмыйбыз, чөнки кешеләрнең иминлеге һәрвакыт өстен булып тора. Һәрбер казанышның нигезе – безнең халыкның ышанычы һәм ярдәме!»
Александр Шадриков 2019-2023 елларда Татарстанда «Экология» илкүләм проекты кысаларында 17,6 млрд сумлык 30 чараның гамәлгә ашырылуы турында сөйләде.
Тулаем алганда, Татарстан Республикасының табигатьне саклау чараларына 6 ел эчендә 60,5 млрд.сум акча юнәлтелгән. 65 млрд.сумнан артык зыян булмаячак. Төбәкнең 3,5 млн кешесе өчен экологик иминлек дәрәҗәсе яхшыртылган. 2023 елда гына да әйләнә-тирә мохитне саклауга 10 млрд.сумнан артык акча юнәлтелгән, аларның яртысы диярлек – республика предприятиеләре акчалары.
«Бу безнең предприятиеләрнең экологик юнәлешле булуын күрсәтә. Татарстан – нефть-газ химиясе республикасы. 30 ел эчендә тулай төбәк продукты чагыштырмача саннарда өч тапкыр артты, шул ук вакытта атмосферага чыгарулар күләме 24,8% кимеде. Җентекләбрәк әйтсәк, Түбән Кама сәнәгать узелында 2018 елда атмосфера һавасының сыйфатына карата 568 шикаять булган, ә узган ел нәтиҗәләре буенча 60 шикаять килгән», — дип билгеләп үтте ул.
Министр ассызыклаганча, төп күрсәткеч – кешеләрнең иминлеге. «2018 елда Россия Президенты Владимир Владимирович Путин башлап җибәргән барлык илкүләм проектлар нәкъ менә безнең халыкның иминлегенә юнәлдерелгән. Татарстанда «Экология» илкүләм проекты кысаларында катлаулы фәнни-технологик проектлар тормышка ашырыла, дистә еллар дәвамында тупланган проблемалар хәл ителә. Бу – Самосыр полигонын рекультивацияләү, Түбән Кама сусаклагычы акваториясендә эшләми торган хезмәт үткәргечне демонтажлау, биологик чистарту һәм термокиптерү цехын реконструкцияләү белән бергә бара торган ләм кырлары». Александр Шадриков Татарстанда ачык итеп төзелгән һәм эшли торган хакимият-бизнес-фән һәм җәмгыять диалогына аерым игътибар бирде. Нәкъ менә шундый диалог, табигатьне саклау ведомствосы башлыгы фикеренчә, Татарстанга ышанычлы рәвештә, адым саен иң катлаулы экологик мәсьәләләрне һәм проблемаларны хәл итәргә мөмкинлек бирә.
Фән, хакимият һәм бизнесның үзара бәйләнеше турында РФА вице-президенты, глобаль экологик проблемалар буенча күзәтчелек советы рәисе Степан Калмыков җентекләп сөйләде. Ул Татарстанның Россия Фәннәр академиясе белән хезмәттәшлегенең югары дәрәҗәсен билгеләп үтте һәм эре табигать саклау һәм табигать ресурслары проектларын гамәлгә ашыруда фәннең ролен тагын да көчәйтергә тәкъдим итте
Исегезгә төшерәбез, 2022 елның 21 апрелендә Түбән Камада Россия Фәннәр Академиясенең глобаль экологик проблемалар буенча фәнни советы белән килешү имзаланды.
Килешү кысаларында республиканың эре предприятиеләрендә калдыкларны утильләштерү, декарбонизация, производстволарны модернизацияләү һәм башка юнәлешләр буенча алдынгы фәнни чишелешләр эшләү һәм алга таба кертү оештырылды.
«Әлбәттә, Татарстан – зур казанышлар республикасы. Без моны уртак эшебез барышында күрәбез. Татарстанның Экология министрлыгы, Түбән Кама сәнәгать узелының эре сәнәгать предприятиеләре белән берлектә, экологик куркынычсызлык өлкәсендә фәнни-тикшеренү эшләре эшләнде».
Уртак экологик проектлар турында Россия география җәмгыятенең Татарстандагы бүлеге рәисе Дмитрий Шиллер сөйләде. Ул хәзер Экология министрлыгы һәм фәнни институтлар белән берлектә гамәлгә ашырып, Казансу елгасын экотернәкләндерү буенча алып барылган эшнең мөһимлеген билгеләп үтте.
«Төбәктә өч меңнән артык елга һәлак булды. Кече елгаларны чистарту проекты кирәк». Спикер Татарстан экологларының фән вәкилләре белән тыгыз тандемда эшләвен ассызыклады.
«Экология һәм фән министрлыклары, түрәләр һәм галимнәр тандемы зур социаль эффект, кешенең ышанычын тудыра. Бу тандем проблемаларны гади, кеше телендә кешеләргә аңлатырга ярдәм итте. Халыкның экологларга ышанычы – зур казаныш», – диде ул.
Татарстанда уздырылган социаль сораштыру нәтиҗәләре дә ышаныч турында сөйли. Алар турында клуб мәйданчыгында Татарстан Республикасында «Диалог Регионы» коммерцияле булмаган автоном оешмасының аерым бүлекчәсе җитәкчесе Марсель Гыйльмиев сөйләде.
«Без татарстанлыларның республикада экология өлкәсендә барган үзгәрешләрне ничек бәяләвен ачыкладык. Республика халкы 5 баллдан 4,6-4,7 баллны „су сыйфатын яхшырту“, „урманнарны яңадан үрчетү“, „чүплекләрне рекультивацияләү“, „атмосферага чыгару күләмен киметү“ юнәлешләре буенча куя», — диде ул.
Сораштыру барышында ачыкланганча, татарстанлыларның яртысыннан артыгы экология өлкәсендәге үзгәрешләр һәм «Экология» илкүләм проектын тормышка ашыру турында да белә.