Кырдан лабораториягә кадәр: «ТР Геоүзәге фәнни-җитештерү берләшмәсе» ДБУ белгечләре Татарстан туфрагының торышын ничек тикшерәләр
Туфракның экологик иминлеге - әйләнә-тирә мохит сәламәтлегенең мөһим күрсәткече. «ТР Геоүзәге фәнни-җитештерү берләшмәсе» ДБУ лабораториясенең Көньяк-Көнчыгыш бүлеге белгечләре ел саен Татарстан Республикасы территориясендә туфрак катламына комплекслы мониторинг үткәрәләр.
Дәүләт экология мониторингы программасы кысаларында экспертлар республиканың төрле районнарында туфрактан үрнәкләр алып торалар. Күптән түгел белгечләр уникаль табигый территориядә – язгы адонисны саклау буенча Бөгелмә районының Александровка авылы янындагы Казан ботаника тыюлыгында булдылар.
Туфракның нефть продуктлары белән пычрану ихтималы турында төгәл мәгълүматлар алу өчен безнең белгечләр үрнәкләр алуның фәнни нигезләнгән методикасын кулланалар. Нокталы үрнәкләр 5-20 см тирәнлектән алына, бу исә өстән таралучы пычраткыч матдәләрнең концентрациясен бәяләргә мөмкинлек бирә. Авырлыгы 1 кг нан да ким булмаган һәр үрнәк тикшеренүнең репрезентативлыгын тәэмин итә.
Нефть продуктлары микъдарын билгеләү өчен белгечләр инфракызыл спектрометриянең заманча методын кулланалар. Технология берничә этаптан тора:
- туфрактан пычраткычларны дүртхлористы углерод кулланып экстракцияләү
- үрнәкләрне чит органик кушылмалардан хроматографик чистарту
- нефть продуктларын ИК-диапазонда йотуның характерлы спектрлары буенча микъдари билгеләү
Мондый комплекслы якын килү пычраткыч матдәләрнең хәтта аз гына концентрацияләрен дә ачыкларга һәм әйләнә-тирә мохитне саклау буенча кирәкле чараларны вакытында күрергә мөмкинлек бирә.
Туфрак торышын даими мониторинглау республиканың экологик иминлек системасының аерылгысыз өлеше. Алынган мәгълүматлар табигать территорияләренә антропоген йөкләнешне бәяләү, табигатьне саклау чараларын планлаштыру һәм Татарстанның уникаль экосистемаларын киләчәк буыннар өчен саклап калу өчен файдаланыла.